زندگی‌نامۀ محمد (ص)؛ ماهیت و وثاقت

اعتبار کلی متون و احادیث تاریخی صدر اسلام، به ویژه در باب سیرهٔ پیامبر، موضوع مطالعات عمیق خاورشناسان از ربع قرن گذشته تا کنون بوده است. امروزه، طرف‌های بحث دربارهٔ منابع تاریخ صدر اسلام بر پایهٔ نوع گرایش آنها به دو دسته تقسیم شده‌اند: سنت‌گرایان یا محققان خوش‌بین و تجدیدنظرطلبان یا شکاکان. گریگور شولر، اسلام‌شناس معاصر، کوشیده است به‌جای درافتادن در یک شک‌گرایی تمام‌عیار یا خوش‌بینی ناشی از اعتماد کامل به منابع کهن اسلامی، راهی برای تمییز بین اطلاعات اصیل از مجعول بیابد و شرایطی را که روند تحریف در آن رخ داده است شناسایی کند. شولر در این کتاب، روش خود را مشخصاً در باب دو روایت مشهور در متون اسلامی به کار برده است: روایت إقرأ (نخستین وحی به پیامبر) و حدیث إفک (اتهام به عایشه، همسر پیامبر). او سعی کرده است با مقایسهٔ دقیق گونه‌های متعدد روایی این دو ماجرا، مشابهت‌ها و اختلاف‌هایشان را شناسایی و با تقریب نزدیکی به تقریرِ اصلی بازسازی کند‌. شولر برای آنکه وابستگی یک راوی به منبعش را نشان دهد، علاوه بر تحلیل اِسنادی به سراغ مجموعه‌ای از مطالب موجود در باب هر رویداد رفته و متون مرتبط با آنها را با هم مقایسه کرده است. نویسنده در نهایت به این نتیجه رسیده که در گزارش‌های مورد بحث دربارهٔ این دو روایت که بر مشاهدات عینی راویان معاصر آن رویدادها مبتنی است، به صورت تقریبی چارچوب کلی آنچه رخ داده منعکس شده است.